Analysing the Process from “Woman” Trade to “Woman’s” Trade in terms of Law, Trade and Gender with reference to the Play Asiye Nasıl Kurtulur (How can Asiye be saved?) by Vasıf Öngören
Öz
Vasıf Öngören's play "How to save Asiye?", which consists of plays that tell the story of a woman named Asiye and speech sections in which the president of an association invited to watch the play discusses solutions with the narrator, is a play that manages to boldly reflect many issues about women by holding a mirror to society. For this reason, in our study, which focuses on this play, firstly, the relevant sections are briefly summarised by adhering to the systematic and narrative technique of the play. Then, under the title of analysis, which constitutes the essence of our study, the main problems, which are divided into sections based on the play, are deepened in the perspective of law, commerce, and gender, and discussed from a critical point of view. The aim of our study is to reveal that gender stereotypes, which are the source of discrimination, exploitation, and violence against women, are a significant problem not only for women but also for every individual in society. As a matter of fact, in a society based on inequalities instead of rights, law and justice, with a business and commercial culture that adopts profit and interest as a principle instead of ethics and morality, the mentality of making the salvation of women, whose access to basic rights from education to health, justice to the right to life is restricted, dependent on luck and individual effort, will continue to reproduce and deepen inequalities unless equal opportunities are provided and sincere steps are taken.
Anahtar Kelimeler
Gender Women's Rights Equal Opportunities Economic Freedom Women Entrepreneurship
Proje Numarası
-
Kaynakça
- Acemoğlu, K. (1971). Malvarlığı veya ticari işletmenin devri. Fakülteler Matbaası.
- Akçabay, F. C. (2018). Feminist hukuk metodolojisi: Hukuk uygulaması, feminizm ve politika (Uygur, G. & Özdemir, N., Ed.) Hukuk ve toplumsal cinsiyet çalışmaları (s. 17-56). Seçkin Yayıncılık.
- Ankara Ticaret Odası (2004). Hayatsız kadınlar dosyası raporu.
- Ateş, A. O. (2006). Hadis temelli kalıp yargılarda kadın. 2. Baskı. Beyan Yayınları.
- Aydemir, L. (2023). Eskiçağ’da tapınak köleleri: Hierodouloi/Hetairai. Anadolu Araştırmaları. 27, 275-303.
- Bakırcı, K. (2000). İş hukuku yönünden işyerinde cinsel taciz. Yasa Yayınları.
- Balseven Odabaşı, A. (2009). Ankara ili genelevlerinde çalışan kadınların cinsel yolla bulaşan hastalıkları, mesleksel riskleri, uğradıkları şiddet ve istismar bağlamında bir araştırma [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi] Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Barlett, K. T. (1990). Feminist Legal methods, Harvard Law Review. 104(4), 829-888.
- Battal, A. (1992). Ticari işletme kıstasları karşısında genelevlerin durumu. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (5), 207-224.
- Beauvoir, S. (1970). The second sex. Alfred A. Knopf.
- Bora Çınar, S. (2022a). İlk kadın lilith’den robot sophia’ya değişmeyen kadın mücadelesi: teknoloji çağında kadın olmak ve kadın olmaya dair özelliklerin korunması. Kadın Hakları Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, 241-264.
- Bora Çınar, S. (2022b). Türk Ticaret Kanunu’nun kanun dili ve hukuk uygulamasının kadına yönelik ayrımcılık ve fırsat eşitsizliği bağlamında değerlendirilmesi. Uluslararası Akdeniz Hukuk Kongresi. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 4-6 Temmuz 2022, 791-794.
- Bora Çınar, S. (2023a). Cinsiyet eşitliği, çeşitlilik, kapsayıcılık ve sürdürülebilirlik bağlamında şirket yönetim kurullarında kadın temsili (Recep Akkaya, Ed.). International Interdisciplinary Congress of Women in Science “Diversity, Careers, Interdisciplinarity”, İKSAD Yayınevi, 205-214.
- Bora Çınar, S. (2023b). Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) m 2/f Işığında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’ndaki Cinsiyetçi ifadelerin değiştirilmesi gerekliliği üzerine bir değerlendirme. İstanbul Hukuk Mecmuası, 81(2), 349-376. https://doi.org/10.26650/mecmua.2023.81.2.0002.
- Cıvan, O. E. (2018). Sosyal güvenlik hukuku ve toplumsal cinsiyet, (Uygur, G. & Özdemir, N., Ed.) Hukuk ve toplumsal cinsiyet çalışmaları. Seçkin Yayıncılık. 507-559.
- Davidoff, L. (2002). Feminist tarih yazımında sınıf ve cinsiyet. çev. Zerrin Ateşer ve Selda Somuncuoğlu. İletişim Yayınları.
- Demetrakas, J. (2008). Feminists: What were they thinking? https://www.imdb.com/title/tt5419676/
- Donovan, J. (1997). Feminist teori (Aksu Bora, Çev.). Meltem Ağduk Gevrek ve Fevziye Sayılan, İletişim Yayınları.
- Dursteller, E. J. (2013). Dönme kadınlar toplumsal cinsiyet, kimlik ve sınırlar (Deniz Koç, Çev.). Koç Üniversitesi Yayınları.
- Dündar, U. (2020). Genelev patroniçesi nasıl vergi rekortmeni oldu?... Sözcü Gazetesi. 15 Ağustos 2020, https://www.sozcu.com.tr/genelevpatronicesi-nasil-vergi-rekortmeni-oldu-wp5988061.
- Dworkin, R. (1986). Law’s Empire. Harvard University Press. Engels, F. (1972). The origin of the family, private property, and the state. International Publishers.
- Erdoğan, Ç. (2018). İş hukuku ve toplumsal cinsiyet (Uygur, G. & Özdemir, N., Ed.). Hukuk ve toplumsal cinsiyet çalışmaları. Seçkin Yayıncılık, 433-506.
- Fine, C. (2011). Toplumsal cinsiyet yanılsaması (Kıvanç Tanrıyar, Çev.). Sel Yayıncılık.
- Gökkaya, V.B. (2011). Türkiye’de kadına yönelik ekonomik şiddet. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 101-112.
- Helgesen, S. & Goldsmith. M. (2019). Kadınlar nasıl güçlenir? Başarıyı engelleyen 12 kötü alışkanlığı bırakmak (Başak Gündüz, Çev.). Maltepe Üniversitesi Yayınları.
- Işık, O. (2022). Eşitsizlikler kitabı. İletişim Yayınları. İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı. (2011). Seks işçileri ve yasalar Türkiye’de yasaların seks işçilerine etkileri ve öneriler. Seks İşçilerinin ve Transgender Bireylerin İnsan Haklarının Desteklenmesi Projesi, Seks İşçiliği Mevzuatı Çalışma Grubu Raporu.
- Jaene M. & Márquez, R. (2019). ¿Qué coño está pasando? https://www.imdb.com/title/tt11412566/
- Koca Ballı, A. İ. (2017). Kadınların girişimci olma nedenleri ve önlerindeki engeller: Kadın girişimci adayları üzerine uygulamalı bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(1), 42-63.
- Köroğlu Ölmez, B. (2022). Sigortada ahlâka aykırılık: Genelev örneği. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(2), 1047-1074.
- Locke, L. (2020). Yönetim üzerine düşünceler (Ömer Saruhanlıoğlu, Çev.). Litera Yayıncılık.
- Luxemburg, R. (1971). Women’s suffrage and class struggle. Selected Political Writings. Montly Review Press.
- MacKinnon, C. A. (2003). Feminist bir devlet kuramına doğru (Türkan Yöney ve Sabir Yücesoy, Çev.) Metis Yayınları.
- Marks, K. (2013). Kapital: Kapitalist üretimin eleştirel bir tahlili (Alaattin Bilgi, Çev.). C. I, 3. Baskı, Eriş Yayınları.
- Michel, A. (1993). Feminizm. İletişim Yayınları.
- Mill, J. S. (1970). The subjection of women, essays on sex equality. University of Chicago Press.
- Millet, K. (1970). Sexual politics. Doubleday. Oakley A. (1972). Sex, gender and society. Maurice Temple Smith. Odman, T. & Odman, L. (2017). Kadına karşı şiddet bağlamında cinsel Şiddet. Çağ Üniversitesi Yayınları.
- Öngören, V. (1970). Asiye nasıl kurtulur? Tartışmalı oyun. San Matbaası.
- Özsoysal, F. (2012). Asiye Ataerkiden kurtulur mu ya da kurtuluşa tutsak kalmak. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi 6, 69-100.
- Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi. Ege Akademik Bakış 10(4), 1217-1230.
- Songur, D. (2018). Toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden ticaret hukuku ve uygulamasına genel bakış (Uygur, G. & Özdemir, N., Ed.). Hukuk ve toplumsal cinsiyet çalışmaları. Seçkin Yayıncılık, 413-432. Şaşman Kaylı, D. (2013). Kadın bedeni ve özgürleşme. 9. baskı, İlya İzmir Yayınevi.
- Toksöz, G. (2012). Kalkınmada kadın emeği. Varlık. Tümer Erdem, Y. & Yiğit, H. (2010). Bacıyân-ı Rûm’dan günümüze Türk kadınının iktisadî hayattaki yeri. İstanbul Ticaret Odası.
- Uygur, G. & Özdemir, N. (Ed.) (2018). Hukuk eğitiminde toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin problemler ve çözüm önerileri: Etik temelde bir arayış-dönüşüm ilkesi I. Hukuk ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları. Seçkin Yayıncılık, 57-92.
- Yalçın Sancar, T. (2013). Türk ceza hukukunda kadın. Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım Sağlam, B. (2021). Vasıf Öngören’in Asiye nasıl kurtulur oyunu ile Atıf Yılmaz’ın aynı adlı uyarlamasına anlatıbilimsel bir bakış. Söylem Filoloji Dergisi 6(2), 351-367.
- Yılmaz, A. (1986). Asiye Nasıl Kurtulur?. https://www.imdb.com/title/tt1151808/
- Zingsem, V. (2007). Lilith: Adem’in İlk karısı (Devrim Doğan Yüzer, Çev.) İlya İzmir Yayınevi
Vasıf Öngören’in “Asiye Nasıl Kurtulur?” Oyunu İzdüşümünde “Kadın” Ticaretinden “Kadının” Ticaretine Giden Sürecin Hukuk, Ticaret ve Toplumsal Cinsiyet Perspektifinde İncelenmesi
Öz
Asiye adlı kadının hikayesini aktaran oyunlar ve oyunu izlemeye davet edilen bir dernek başkanının anlatıcıyla birlikte çözümleri tartıştığı konuşma bölümlerinden oluşan, Vasıf Öngören’in “Asiye Nasıl Kurtulur?” adlı oyunu, kadına dair pek çok meseleyi, topluma ayna tutarak cesurca yansıtmayı başaran bir oyundur. Bu sebeple odağına bu oyunu alan çalışmamızda, öncelikle oyunun sistematiği ve anlatım tekniğine bağlı kalınarak ilgili bölümler kısaca özetlenmiştir. Sonrasında ise çalışmamızın özünü oluşturan inceleme başlığı altında, oyundan yola çıkılarak bölümlere ayrılan temel sorunlar, hukuk, ticaret ve toplumsal cinsiyet perspektifinde derinleştirilerek eleştirel bir bakış açısıyla ele alınmıştır. Çalışmamızla amaçlanan, kadına yönelik ayrımcılık, sömürü ve şiddetin kaynağı olan çifte standartlarla örülü toplumsal cinsiyet kalıplarının yalnızca kadın için değil toplumdaki her birey için önemli bir sorun olduğunu ortaya koymaktır. Nitekim hak, hukuk ve adalet yerine eşitsizlikler üzerine kurulu bir toplumda, etik ve ahlak kuralları yerine kazanç ve çıkarı ilke edinen iş ve ticaret kültürüyle, eğitimden sağlığa, adaletten yaşam hakkına kadar temel haklara erişimi kısıtlanan kadınların kurtuluşunun şansa ve bireysel çabasına bağlı kılınması zihniyeti, fırsat eşitliği sunulmadığı ve samimi adımlar atılmadığı sürece eşitsizlikleri yeniden üretmeyi ve derinleştirmeyi sürdürecektir.
Anahtar Kelimeler
Toplumsal Cinsiyet Kadın Hakları Fırsat Eşitliği Ekonomik Özgürlük Kadın Girişimciliği
Destekleyen Kurum
-
Proje Numarası
-
Teşekkür
-
Kaynakça
- Acemoğlu, K. (1971). Malvarlığı veya ticari işletmenin devri. Fakülteler Matbaası.
- Akçabay, F. C. (2018). Feminist hukuk metodolojisi: Hukuk uygulaması, feminizm ve politika (Uygur, G. & Özdemir, N., Ed.) Hukuk ve toplumsal cinsiyet çalışmaları (s. 17-56). Seçkin Yayıncılık.
- Ankara Ticaret Odası (2004). Hayatsız kadınlar dosyası raporu.
- Ateş, A. O. (2006). Hadis temelli kalıp yargılarda kadın. 2. Baskı. Beyan Yayınları.
- Aydemir, L. (2023). Eskiçağ’da tapınak köleleri: Hierodouloi/Hetairai. Anadolu Araştırmaları. 27, 275-303.
- Bakırcı, K. (2000). İş hukuku yönünden işyerinde cinsel taciz. Yasa Yayınları.
- Balseven Odabaşı, A. (2009). Ankara ili genelevlerinde çalışan kadınların cinsel yolla bulaşan hastalıkları, mesleksel riskleri, uğradıkları şiddet ve istismar bağlamında bir araştırma [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi] Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Barlett, K. T. (1990). Feminist Legal methods, Harvard Law Review. 104(4), 829-888.
- Battal, A. (1992). Ticari işletme kıstasları karşısında genelevlerin durumu. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (5), 207-224.
- Beauvoir, S. (1970). The second sex. Alfred A. Knopf.
- Bora Çınar, S. (2022a). İlk kadın lilith’den robot sophia’ya değişmeyen kadın mücadelesi: teknoloji çağında kadın olmak ve kadın olmaya dair özelliklerin korunması. Kadın Hakları Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, 241-264.
- Bora Çınar, S. (2022b). Türk Ticaret Kanunu’nun kanun dili ve hukuk uygulamasının kadına yönelik ayrımcılık ve fırsat eşitsizliği bağlamında değerlendirilmesi. Uluslararası Akdeniz Hukuk Kongresi. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 4-6 Temmuz 2022, 791-794.
- Bora Çınar, S. (2023a). Cinsiyet eşitliği, çeşitlilik, kapsayıcılık ve sürdürülebilirlik bağlamında şirket yönetim kurullarında kadın temsili (Recep Akkaya, Ed.). International Interdisciplinary Congress of Women in Science “Diversity, Careers, Interdisciplinarity”, İKSAD Yayınevi, 205-214.
- Bora Çınar, S. (2023b). Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) m 2/f Işığında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’ndaki Cinsiyetçi ifadelerin değiştirilmesi gerekliliği üzerine bir değerlendirme. İstanbul Hukuk Mecmuası, 81(2), 349-376. https://doi.org/10.26650/mecmua.2023.81.2.0002.
- Cıvan, O. E. (2018). Sosyal güvenlik hukuku ve toplumsal cinsiyet, (Uygur, G. & Özdemir, N., Ed.) Hukuk ve toplumsal cinsiyet çalışmaları. Seçkin Yayıncılık. 507-559.
- Davidoff, L. (2002). Feminist tarih yazımında sınıf ve cinsiyet. çev. Zerrin Ateşer ve Selda Somuncuoğlu. İletişim Yayınları.
- Demetrakas, J. (2008). Feminists: What were they thinking? https://www.imdb.com/title/tt5419676/
- Donovan, J. (1997). Feminist teori (Aksu Bora, Çev.). Meltem Ağduk Gevrek ve Fevziye Sayılan, İletişim Yayınları.
- Dursteller, E. J. (2013). Dönme kadınlar toplumsal cinsiyet, kimlik ve sınırlar (Deniz Koç, Çev.). Koç Üniversitesi Yayınları.
- Dündar, U. (2020). Genelev patroniçesi nasıl vergi rekortmeni oldu?... Sözcü Gazetesi. 15 Ağustos 2020, https://www.sozcu.com.tr/genelevpatronicesi-nasil-vergi-rekortmeni-oldu-wp5988061.
- Dworkin, R. (1986). Law’s Empire. Harvard University Press. Engels, F. (1972). The origin of the family, private property, and the state. International Publishers.
- Erdoğan, Ç. (2018). İş hukuku ve toplumsal cinsiyet (Uygur, G. & Özdemir, N., Ed.). Hukuk ve toplumsal cinsiyet çalışmaları. Seçkin Yayıncılık, 433-506.
- Fine, C. (2011). Toplumsal cinsiyet yanılsaması (Kıvanç Tanrıyar, Çev.). Sel Yayıncılık.
- Gökkaya, V.B. (2011). Türkiye’de kadına yönelik ekonomik şiddet. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 101-112.
- Helgesen, S. & Goldsmith. M. (2019). Kadınlar nasıl güçlenir? Başarıyı engelleyen 12 kötü alışkanlığı bırakmak (Başak Gündüz, Çev.). Maltepe Üniversitesi Yayınları.
- Işık, O. (2022). Eşitsizlikler kitabı. İletişim Yayınları. İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı. (2011). Seks işçileri ve yasalar Türkiye’de yasaların seks işçilerine etkileri ve öneriler. Seks İşçilerinin ve Transgender Bireylerin İnsan Haklarının Desteklenmesi Projesi, Seks İşçiliği Mevzuatı Çalışma Grubu Raporu.
- Jaene M. & Márquez, R. (2019). ¿Qué coño está pasando? https://www.imdb.com/title/tt11412566/
- Koca Ballı, A. İ. (2017). Kadınların girişimci olma nedenleri ve önlerindeki engeller: Kadın girişimci adayları üzerine uygulamalı bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(1), 42-63.
- Köroğlu Ölmez, B. (2022). Sigortada ahlâka aykırılık: Genelev örneği. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(2), 1047-1074.
- Locke, L. (2020). Yönetim üzerine düşünceler (Ömer Saruhanlıoğlu, Çev.). Litera Yayıncılık.
- Luxemburg, R. (1971). Women’s suffrage and class struggle. Selected Political Writings. Montly Review Press.
- MacKinnon, C. A. (2003). Feminist bir devlet kuramına doğru (Türkan Yöney ve Sabir Yücesoy, Çev.) Metis Yayınları.
- Marks, K. (2013). Kapital: Kapitalist üretimin eleştirel bir tahlili (Alaattin Bilgi, Çev.). C. I, 3. Baskı, Eriş Yayınları.
- Michel, A. (1993). Feminizm. İletişim Yayınları.
- Mill, J. S. (1970). The subjection of women, essays on sex equality. University of Chicago Press.
- Millet, K. (1970). Sexual politics. Doubleday. Oakley A. (1972). Sex, gender and society. Maurice Temple Smith. Odman, T. & Odman, L. (2017). Kadına karşı şiddet bağlamında cinsel Şiddet. Çağ Üniversitesi Yayınları.
- Öngören, V. (1970). Asiye nasıl kurtulur? Tartışmalı oyun. San Matbaası.
- Özsoysal, F. (2012). Asiye Ataerkiden kurtulur mu ya da kurtuluşa tutsak kalmak. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi 6, 69-100.
- Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi. Ege Akademik Bakış 10(4), 1217-1230.
- Songur, D. (2018). Toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden ticaret hukuku ve uygulamasına genel bakış (Uygur, G. & Özdemir, N., Ed.). Hukuk ve toplumsal cinsiyet çalışmaları. Seçkin Yayıncılık, 413-432. Şaşman Kaylı, D. (2013). Kadın bedeni ve özgürleşme. 9. baskı, İlya İzmir Yayınevi.
- Toksöz, G. (2012). Kalkınmada kadın emeği. Varlık. Tümer Erdem, Y. & Yiğit, H. (2010). Bacıyân-ı Rûm’dan günümüze Türk kadınının iktisadî hayattaki yeri. İstanbul Ticaret Odası.
- Uygur, G. & Özdemir, N. (Ed.) (2018). Hukuk eğitiminde toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin problemler ve çözüm önerileri: Etik temelde bir arayış-dönüşüm ilkesi I. Hukuk ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları. Seçkin Yayıncılık, 57-92.
- Yalçın Sancar, T. (2013). Türk ceza hukukunda kadın. Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım Sağlam, B. (2021). Vasıf Öngören’in Asiye nasıl kurtulur oyunu ile Atıf Yılmaz’ın aynı adlı uyarlamasına anlatıbilimsel bir bakış. Söylem Filoloji Dergisi 6(2), 351-367.
- Yılmaz, A. (1986). Asiye Nasıl Kurtulur?. https://www.imdb.com/title/tt1151808/
- Zingsem, V. (2007). Lilith: Adem’in İlk karısı (Devrim Doğan Yüzer, Çev.) İlya İzmir Yayınevi
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kadın Araştırmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | - |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 17 Temmuz 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 9 Sayı: 2 |
