OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi

Öz

Abstract

The waqf had a considerable role in the foundation and
development of settlements in the Ottoman Empire. Wealthier
individuals would invest a section of their capital they had acquired
in a sharia-approved manner into economic, educational, religious
and cultural advancement of towns in all parts of this vast state.
One of them was Kayış Mustafa Agha, a kapuagha at the Ottoman
Palace at the turn of the 17th century. Mustafa Agha was born in the
area of the town of Ljubinje, Bosnia and Herzegovina, where he
had a mosque built, and where he had also erected a maktab and
other waqf buildings, establishing thus a new kasaba. In Istanbul,
where he spent most of his life, he had a dâru-l hadîs type madrasa
built, which was for centuries maintained from the funds of his own
waqf. This paper presents a muhasebe defter of his waqf showing
that the means for the work and maintenance of the madrasa and
the adjacent facilities were acquired through renting the waqf
houses (hâne) and land properties (arsa and bostân) in Istanbul.

Özet

Osmanlı Devleti'nde yerleşimlerin kurulmasında ve
gelişmesinde vakıfların önemli bir rolü olmuştur. Bu geniş devletin
her yerindeki varlıklı kişiler, şeriata uygun bir şekilde elde ettikleri sermayenin bir bölümünü kasabaların ekonomik, eğitimsel, dini ve
kültürel gelişimine yatırırlardı. Bunlardan biri de 17. yüzyılın başında
Osmanlı sarayında kapuağa olan Kayış Mustafa Ağa idi. Mustafa
ağa, Bosna-Hersek'in Ljubinje kasabası bölgesinde bir cami
yaptırdığı ve burada bir mekteb ve diğer vakıf binalarını da
diktirerek yeni bir kasaba kuran bölgede doğdu. Ömrünün büyük
bir bölümünü geçirdiği İstanbul'da, asırlar boyunca kendi vakfından
temin edilen dâru-l hadîs tipi bir medrese yaptırdı. Bu bildiride,
medrese ve civardaki tesislerin bakım ve onarımının İstanbul'daki
vakıf evleri (hâne) ve arsaların (arsa ve bostân) kiralanması yoluyla
elde edildiğini gösteren bir vakfının muhasebe defteri
sunulmaktadır.